Πολλοί θα αναρωτηθούν γιατί
σε μια παρουσίαση της δουλειάς στο μάθημα των Γερμανικών, να κυριαρχούν τα
κείμενα του Μπέρτολτ Μπρεχτ! Δεν υπάρχουν άλλοι μεγάλοι Γερμανοί συγγραφείς;
Γιατί πχ τρία από τα εννέα τμήματα να παρουσιάζουν Μ. Μπρεχτ και ένα μόνο
Γκαίτε! Δεν είναι πολύ βαρύ αυτό για παιδιά από δεκατριών ως δεκαπέντε ετών;
Ας εξηγηθούμε λοιπόν!
Η άποψη ότι ο Μπρεχτ είναι
εξαιρετικά δυσνόητος για παιδιά αυτής της ηλικίας είναι πραγματικά λανθασμένη,
γιατί ο μεγάλος γερμανός δραματουργός είναι βαθύτατα λαϊκός και πλακατζής και
διασκεδαστικός και ταυτόχρονα αιρετικός και ανατρεπτικός. Μπορεί λοιπόν να
αναγνωσθεί και να αναλυθεί πολύπλευρα και πολυεπίπεδα. Σε κάθε ηλικία και σε
κάθε φάση της ζωής του ανθρώπου έχει να δώσει “πράγματα”. Από τη σχολική όπερα
“Αυτός που λέει ναι, Αυτός που λέει όχι”, έως τον μεγαλειώδη “Γαλιλαίο”, η
απεύθυνση του μεγάλου δραματουργού είναι καταλυτική. Είναι εντυπωσιακό το πώς
οι έφηβοι μαθητές μου προσεγγίζουν και ακουμπούν τον λόγο του συγγραφέα, είναι
καταπληκτικός ο τρόπος που ανακαλύπτουν μονοπάτια, δρομάκια ή και λεωφόρους που
τους οδηγούν στο αντάμωμα με τις ιδέες του Μπρεχτ, είναι απίστευτη η ματιά και
η ερμηνεία που δίνουν στα κείμενά του! Τόσα χρόνια στα “θρανία” έχω μάθει ότι
τα παιδιά έχουν τον τρόπο τους να αγαπούν αυτούς που τους λένε αλήθειες, αυτούς
που τους λένε σημαντικά και αυθεντικά “πράγματα”, πρωτόγνωρα και όχι
τετριμμένα, αυτούς που τους ανοίγουν νέους αχαρτογράφητους ορίζοντες, που
μπορούν και μιλούν και ξεκλειδώνουν τις καρδιές τους. Κι ο Μπρεχτ εδώ κάνει
πραγματικά θαύματα!
Μπρεχτ λοιπόν για πολλούς και
ποικίλους λόγους!
Γιατί, η γλώσσα που χρησιμοποιεί
είναι καταπληκτική και αξίζει τον κόπο να την ψηλαφίσει αυτός που μαθαίνει
γερμανικά!
Γιατί οι ιδέες του είναι βαθύτατα
ανθρωπιστικές, ανατρεπτικές, κόντρα στην ερμηνεία που πολλοί δίνουν-στην ουσία
τους-αντιεξουσιαστικές, γιατί ο πυρήνας τους είναι η ζωή, η αξιοπρέπεια, ο
σεβασμός, η ευτυχία του απλού ανθρώπου κλπ.. κλπ.
Γιατί ο τρόπος γραφής του είναι
απολαυστικός, απρόβλεπτος, έξω από τα συνηθισμένα και χωρίς κλασσικούς
διδακτισμούς, ταυτόχρονα όμως ειρωνικός αλλά και συγκινητικός, σκληρός αλλά και
ευαίσθητος.
Ο Μπρεχτ στην αντίληψή του για το
επικό θέατρο έβλεπε το κοινό, όχι σαν παθητικό δέκτη, αλλά σαν μια ζωντανή
διάνοια και με αυτό κατάφερε ένα μεγάλο
“άνοιγμα” που επέτρεψε να πνεύσουν στο θέατρο όλοι εκείνοι οι αναγεννητικοί
άνεμοι που χρειαζόταν. Έτσι πιστεύω ότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε και τους
μαθητές, σαν ζωντανές διάνοιες, να μην υποτιμάμε τις δυνατότητές τους!
Γιατί σήμερα περισσότερο από ποτέ
άλλοτε είναι αναγκαίο να δώσουμε και την τελευταία μας ικμάδα στην υπεράσπιση
του χαρακτήρα αλλά και της ποιότητας του δημόσιου σχολείου, που βάλλεται και
συρρικνώνεται από βάρβαρες πολιτικές και πιστέψτε με δεν υπάρχει καλύτερος
σύμμαχος από τις ιδέες και το λόγο του Μπρεχτ!
Σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε πρέπει με σθεναρότητα
και αυταπάρνηση να υπερασπιστούμε τα αυτονόητα, το δικαίωμα όλων στη δημόσια
και δωρεάν εκπαίδευση, το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα στην παιδαγωγική
ελευθερία και αυτονομία, γιατί όπως λέει κι μεγάλος γερμανός δραματουργός:
“Αυτοί
που μας κλέψαν το βιβλίο από το χέρι, μας κατηγορούν ότι μείναμε αδιάβαστοι”
Μπέρτολτ Μπρεχτ λοιπόν, Μπέρτι ή
Μπερτ-άκος, όπως συνηθίζω να αποκαλώ τους πολύ αγαπημένους μου ανθρώπους και
που το υιοθέτησαν και οι μαθητές μου.
Γιατί ο Μπρεχτ είναι ένας πολύ
δικός μας και αγαπημένος άνθρωπος!
Ευγενία Σιούτη
