Αιώνια ανήσυχοι, ονειροπόλοι και αμετανόητοι “θα κοιτάμε πάντοτε προς τα ξάστερα του ουρανού”

Ο παππούς  μου πάντα  έλεγε ότι στα δύσκολα ξεχωρίζει ο σωστός άνθρωπος! Αυτά τα λόγια τριβελίζουν εδώ και ενάμισι μήνα το μυαλό μου! Η δύσκολη μέρα που θα αποχωριστώ, χωρίς να είναι δική μου επιλογή, το σχολείο και τους μαθητές μου έφτασε! Πάντα πίστευα ότι κάποια μέρα θα διαβώ την εξώπορτα του σχολείου μου, ως συνταξιούχος,  ευτυχισμένη για το γοητευτικό ταξίδι και με τη συνείδηση μου ήσυχη και καθαρή ότι έκανα ότι καλύτερο μπορούσα, θα αναστοχαζόμουνα και θα αναπολούσα όλα όσα είχα ζήσει! Όλα αυτά όμως στην ώρα τους, όταν θα ερχότανε το πλήρωμα του χρόνου! Κι όμως…. η ζωή έχει απότομες στροφές που προκαλούν μη αναμενόμενες ανατροπές!

Ήρθε λοιπόν η ώρα του αποχωρισμού!  Κουβαλώ την πίκρα του αιφνίδιου, αλλά και την γλύκα όλων αυτών που έζησα με τους μαθητές μου, δέκα ολόκληρα χρόνια στο 2ο Γυμνάσιο Ηλιούπολης! Πίστεψα και υποστήριξα με όλες μου τις δυνάμεις το δημόσιο σχολείο, πίστεψα και πιστεύω ότι αποτελεί μεγάλη κατάκτηση για την κοινωνία. Το δημόσιο σχολείο  παραμένει η μία και μοναδική οδός πρόσβασης στην μόρφωση και στον πολιτισμό  για τα παιδιά  που προέρχονται από τα λιγότερο προνομιούχα στρώματα, για τα παιδιά των φτωχών οικογενειών και αυτό από μόνο του αρκεί να σε πεισμώσει, ιδιαίτερα στις σκοτεινές μέρες που ζούμε,  να αγωνιστείς κόντρα σε όλους και σε όλα, για να γίνει το σχολείο  καλύτερο! Όσο περισσότερο υποβαθμίζονταν, όσο περισσότερο συρρικνώνονταν, τόσο περισσότερο θύμωνα, έσφιγγα τα δόντια και προσπαθούσα να κάνω κι άλλα, κι άλλα πράγματα για να το υπερασπιστώ, για να δώσω τη χαρά της συλλογικής δημιουργίας στους μαθητές μου, αλλά και το παράδειγμα ότι ποτέ δεν το βάζουμε κάτω και ότι το δικαίωμα στη μόρφωση είναι αξία υπέρτατη! Πίστεψα και υπερασπίστηκα την παιδαγωγική που αποδομεί την αυθεντία του δασκάλου, που συνδέει το σχολείο με την κοινωνία, που διέπεται από τις αρχές της συλλογικότητας, του σεβασμού και της υποστήριξης στο διαφορετικό, την παιδαγωγική της αισιοδοξίας, την παιδαγωγική της άμβλυνσης των διάφορων μορφών διάκρισης, την παιδαγωγική της μέριμνας, της έγνοιας και της αλληλεγγύης, την παιδαγωγική της θετικής διάκρισης.

Όλα αυτά τα χρόνια διαμόρφωσα την ακλόνητη πεποίθηση ότι το σχολείο δεν υπάρχει για να δίνει μόνο “στεγνές γνώσεις“ και να αξιολογεί με βαθμούς, όχι, υπάρχει για  να σχεδιάζει  δρομολόγια για τη σκέψη. Τα  κυρίαρχα σχολικά πρότυπα  διαμορφώνουν ένα τοπίο  με έντονο ανάγλυφο,  υποχρεωτικές στροφές, λεωφόρους και τυφλά πολλές φορές αδιέξοδα. Η  καλλιεργημένη κριτική σκέψη  όμως μπορεί να παρεμβαίνει καταλυτικά δίνοντας χρώμα και άρωμα ελευθερίας, αυτοσχεδιάζοντας, ερευνώντας και ανατρέποντας, καταρρίπτοντας τελικά τα αδιέξοδα. Το εργαλείο για όλα αυτά είναι ο πολιτισμός! Σχολείο και πολιτισμός είναι κατά την άποψη μου αδιαίρετη ενότητα, θαυματουργό εργαλείο στα χέρια του δάσκαλου, ευεργετικό εργαλείο για την ψυχή και το μυαλό του κάθε παιδιού.

Υπηρέτησα αυτές τις απόψεις  ακλόνητα και παθιασμένα. Δημιούργησα πολιτιστική  και περιβαλλοντική ομάδα που λειτουργούσαν σταθερά χρόνος έμπαινε, χρόνος έβγαινε με δεκάδες μαθητές η κάθε μία. Πάντα φυσικά εκτός σχολικού ωραρίου, (τα παιδιά έπρεπε να μάθουν ότι  για ότι αγαπάμε αφιερώνουμε πολύτιμο ελεύθερο χρόνο) .  Επιλέγαμε πάντα ένα κεντρικό θέμα,  χωριζόμασταν σε ομάδες, η κάθε μια έφερνε τις δικιές της επεξεργασίες, πηγές, σκέψεις , προβληματισμούς. Γινότανε συζητήσεις, ανταλλαγές απόψεων, σχεδιάζαμε πάντα με ορίζοντα σχολικού τριμήνου, αποφασίζαμε συλλογικά, προσπαθούσα πάντα να παρεμβαίνω όσο πιο διακριτικά γινόταν, έθετα προβληματισμούς και άφηνα χρόνο στα παιδιά να τους επεξεργαστούν, να ψάξουν, να συζητήσουν, να αναλογιστούν. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι τα παιδιά ένιωθαν την ανάγκη να εκφραστούν ελεύθερα, να μιλήσουν για πράγματα σημαντικά, να συναισθανθούν, να γευτούν τη χαρά της δημιουργίας, τη χαρά της συλλογικής δουλειάς. Διαβάζαμε ποίηση, λογοτεχνικά κείμενα, είδαμε ταινίες, θεατρικές παραστάσεις, ακούσαμε μουσικές, γνωρίσαμε και συζητήσαμε με σημαντικούς ανθρώπους,   παίξαμε θέατρο!

Τι να πρωτοθυμηθώ;  Το πρόγραμμα για τον Μπρεχτ; Τις ιστορίες του κύριου Κόινερ; Αυτές τις διαβάζαμε και τις αναλύαμε γλωσσικά στο μάθημα, κανονικά, από το πρωτότυπο, μετά τις συζητούσαμε στις ομάδες αναλυτικά. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον μαθητή μου, που τώρα  τελειώνει το Πανεπιστήμιο, να μου εξομολογείται ότι πρώτη φορά που διάβασε λογοτεχνικό βιβλίο ήταν τότε και μάλιστα το  “μάνα κουράγιο” του Μπέρτολτ Μπρεχτ(!) κι ότι αυτό του άνοιξε “ένα καινούργιο παράλληλο σύμπαν”, χρησιμοποιώ ακριβώς τα λόγια του. Να θυμηθώ το πρόγραμμα για την πολιτιστική κληρονομιά της Ηπείρου;  Δεκατριάχρονα και δεκατετράχρονα παιδιά να συζητούν με ηπειρώτες συγγραφείς και σκηνοθέτες, αλλά και με ηλικιωμένους ανθρώπους για την απώλεια και το μοιρολόι;  Το πρόγραμμα για το Νίκο Γκάτσο; Να θυμηθώ την εκδήλωση αλληλεγγύης στα παιδιά της Γάζας και της Παλαιστίνης; Τα λόγια και τα γράμματα των μαθητών μου στα πολιορκημένα και βομβαρδισμένα παιδιά της Γάζας και τα καυτά δάκρυά τους;  Το πρόγραμμα για την ξενιτιά και τη μετανάστευση; Για το σχολείο και τη γνώση; Για τη βιομηχανική ρύπανση και τον Ασωπό; Το περιβόλι μας, με τα πεντανόστιμα ζαρζαβατικά  στην αυλή του σχολείου; Τι να πρωτοθυμηθώ;

Δέκα μαγικά χρόνια δημιουργήσαμε με τους μαθητές μου μια σχέση αξεπέραστη, βιώσαμε  και μοιραστήκαμε χαρές και ανησυχίες, αναποδιές και δυσκολίες που θα μείνουν για πάντα στο μυαλό και στην καρδιά μας, πολύτιμες και ανεξίτηλες! Είναι η απόδειξη ότι η συλλογικότητα και η κοινή δράση μπορούν να κάνουν θαύματα! Αυτό είναι ένα συμπέρασμα σημαντικό, ιδίως για τον κόσμο των ενηλίκων!

Τέτοια προγράμματα δούλεψα και παρουσίασα με τους μαθητές μου τα δέκα αυτά θαυμάσια χρόνια που ήμουνα στο 2ο Γυμνάσιο Ηλιούπολης.  Φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετά για να παραμείνω εκεί! Ας είμαι λοιπόν εγώ το τελευταίο θύμα της ανθρωποφαγίας που αναπτύσσεται στα σχολεία, ας είμαι το τελευταίο θύμα της τακτικής του “διαίρει και βασίλευε”. Φεύγω όμως γεμάτη από την αγάπη, το σεβασμό και την εκτίμηση  των μαθητών μου και των γονιών τους. Φεύγω με τη συνείδησή μου ήσυχη και ρίχνω αυλαία με ένα απόσπασμα από τα κείμενα που γράψαμε για την τελευταία μας παράσταση με τίτλο: “η γνώση είναι ουρανός, της πρέπει ελευθερία”

…..Με ιχνηλάτη την καρδιά μας

Και με πίστη στα όνειρά μας

Σας φωνάζουμε με τόλμη

Και ας πέσουν χίλιοι όλμοι

 

Δυστυχώς

Δεν είν’ ο κόσμος σας σωστός

Σίδερα και μπετόν και συνείδηση ερπετών

Φοβισμένα μυαλά που στριμώχνονται στη γωνιά

 

Μα εμείς,

Άλμα θα κάνουμε ψηλό

Έφοδο προς τον ουρανό

Όλα τα θέλουμε αλλιώς

Να γίνει ο κόσμος φωτεινός!

 

Με τιμή

Τζένη Σιούτη